کد مطلب:29574 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:89
آنچه ساخته بود، سست نشد، و آنچه استوار گردانده بود، به سستی نگرایید. به قدرت و عظمتش بر زمینْ چیرگی دارد، و به علم و معرفتش بر آن آگاه است، و به والایی و عزّتش بر همه چیزهای آن، برتری دارد. خواستن هیچ چیزی از زمین، او را ناتوان نمی سازد، و آن چیز، نافرمانی نمی كند تا بر اراده خدا غلبه یابد، و هیچ چیزِ شتابانی از زمین از نظر او دور نمی مانَد تا بر او پیشی جوید، و به هیچ ثروتمندی نیازمند نیست كه او را روزی دهد. همه چیزها در برابرش فروتن اند و در مقابل عظمت او، چاره ای ندارند، و توان فرار از حوزه اقتدار او به سوی دیگری را ندارند تا از سود و زیان او به دور بمانند، و هماوردی برای او نیست تا با او هماوردی كند و نظیری برای او نیست تا با او هم ترازی كند. او نابود كننده زمین، پس از ایجاد آن است، به گونه ای كه وجودش چون عدمش گردد، و نابودسازی دنیا پس از ایجاد آن، شگفت تر از پدید آوردن و آفرینش آن نیست.[1]. 5360. امام علی علیه السلام - در توصیف زمین و گسترش آن بر آب -: خداوند، زمین را در جزر و مدّ امواج خروشان و ژرفای دریاهای پُر آب فرو بُرد؛ دریاهایی كه امواج آن به هم می خورْد، و موج های بلند آن در بر هم خوردن، یكدیگر را از بین می بردند، چون شتران مستِ فریادگر و كف بر دهان. سركشی آب های متلاطم، از سنگینی زمینْ رام شد، و در برخورد با سینه زمین، هیجانِ به هم خوردنش فرو نشست، و با غلتیدن در خود، خوار و فرودست شد و آن گاه، پس از خروشِ موج هایش رام و آرام گشت و به بند خواری، فرمانبر و اسیر شد، و زمین، در برخورد موج های آب، گسترده شد، و موج ها از خودبینی و فخرفروشی و سركشی و بلندپروازی و گردَنفَرازی، به فروكشی جریانْ روی آوردند و پس از جوشش، آرام گرفتند، و بعد از گردنفرازی، ساكن شدند و ثبات یافتند. آن گاه كه جوشش آب در گوشه و كنار زمین، آرام گرفت و كوه های بلند و سر به فلك كشیده، به دوش زمین بازگشتند، چشمه های آب را از فراز كوه هایش جاری ساخت، و آنها را در زمین های هموار و دره ها روان كرد، و با سنگ های بزرگ صخره ها و كوه های بلند، حركت زمین را نظم بخشید، و به خاطر فرو رفتن كوه ها در جای جای آن و جای گرفتن در سوراخ های آن و سوار شدن بر گُرده زمین های هموار و تپّه ها، زمینْ آرام گرفت. آن گاه، بین فضا و زمین را فراخ گردانید، و هوا را برای نفس كشیدن ساكنان زمین، آماده ساخت، و اهل زمین را با همه آنچه نیازِ آنان است، بیافرید، و سپس زمین های خشك را كه آب چشمه ها از سیراب سازی آنها ناتوان است و نهر بندی ها نتوانست آب را به آنها برساند، رها نساخت؛ بلكه برای آنها ابرها را ایجاد كرد تا بخش های مُرده زمین را زنده كند و گیاهان آن را برویانَد. و ابرِ آسمان را در پی پراكندگی و جدا افتادگی قطعه های آن، با هم سازگاری داد، به گونه ای كه آبِ درون آن به هم خورْد، و برق كرانه های آن درخشید، و درخشش آن در ابرهای سفیدِ متراكم و ابرهای سیاهِ انباشته، آرام نگرفت و از آن، بارانی تند فرو فرستاد؛ ابری كه كناره های آن بر زمین رسیده، و باد جنوب، آب آن را دوشیده، و قطره های درشتش را از آن بیرون كشیده است. هنگامی كه ابر، باران خود را فرو ریخت و بار گران خود را - كه بر دوش داشت - خالی كرد، با آن از زمین های خشك، گیاه بیرون آورد، و از كوه های كم علف، علفْ سبز كرد، و زمین به آرایش مَرغزارهایش خندان گشت، و از پوشیدن جامه نرم گل هایش بر تن، و [ نیز] از زیور شكوفه های تازه اش درخشش یافت، و این همه را روزیِ مردم و روزیِ چارپایان قرار داد، و در آفاق زمین، راه ها گشود و برای روندگان در راه های آن، نشانه هایی برپا كرد. آن گاه كه خداوند، زمینش را آماده ساخت و فرمانش را به اجرا گذاشت، آدم علیه السلام را كه برگزیده ای از آفریدگانش بود، برگزید، و او را نخستینِ آفریدگان خود نمود و در فردوس خود، جای داد و در آن جا خوراكش را مهیّا كرد، و درباره كارهایی كه او را از آنها برحذر داشته بود، به وی تأكید كرد و به او فهماند كه اقدام به آن [ كارها]، گام نهادن در نافرمانی او و به خطر انداختن منزلت خویش است؛ ولی او، بر آنچه خدای عزّوجل نهی كرده بود، اقدام نمود، همان طور كه از پیش در علم خدا بود. خدا، پس از توبه آدم علیه السلام، او را فرود آورد تا با نسل خود، زمین خدا را آباد كند و خداوند، حجّت خود را به وسیله او بر بندگانش به پا دارد، و پس از آن كه جان آدم علیه السلام را گرفت، نسل او را از آنچه بر دلیل روشن پروردگاری اش تأكید كند و بین آنان و شناخت او ارتباط برقرار كند، خالی نگذاشت؛ بلكه با برهان هایی بر زبان بهترینِ بندگان و بردارندگان بار امانتش، قرن به قرن، همراهی كرد تا آن كه حجّتش با پیامبر ما محمّد - كه درود خدا بر او و خاندانش باد - تكمیل گردید و راه عذرجویی بسته شد و بیم دادن های او به پایان رسید. روزی ها را مقدّر كرد و كم و زیاد گردانید، و آنها را بر پایه تنگی و گستردگی تقسیم نمود، و به عدالتْ تقسیم كرد تا هر كس را كه بخواهد، به زندگی آسان و دشوار بیازماید، و نیازمند و توانگر را از راه شكرگویی و یا شكیبایی امتحان نماید. سپس با گستردگی معیشت، دشواری نیازها را، و با سلامت معیشت، نزول بلایا را، و با شادمانی ها، اندوه های گلوگیر را همراه كرد. اجل ها را آفرید و آنها را كم و زیاد ساخت و پیش داشت و به تأخیر انداخت، و رشته عمر را به مرگْ پیوند زد، و مرگ را به چنگ آورنده رشته های عمرها، و پاره كننده ریسمان های كوتاه گِرِه خورده آنها قرار داد. او به راز درون رازداران، و نجوای نجواكنندگان، و خطور گمان ها، و یقین یافتن در تصمیم گیری ها، و نگاه دزدانه چشم ها داناست، و به آنچه در دل ها پنهان شده، و به نادیدنی هایی كه در زیر پرده ها پنهان اند، و به آنچه گوش ها دزدانه شنودند، و به درون لانه تابستانی مورچگان، لانه زمستانی خزندگان، ناله های شیفتگان، و صدای آرام گام ها، جایگاه میوه ها در درون غلاف شكوفه ها، نهانگاه وحوش در دل كوه ها و بیابان ها، نهانْ خانه پشه ها در بین ساق و پوست درخت ها، جای روییدن برگ ها از درختان، جای ریخته شدن نطفه ها از پشت مردان، خیزشگاه ابرها و نقطه به هم پیوستن آنها و جای فرود آمدن قطره های باران از توده ابرها، و آنچه گِردبادها در دامن خود بردارند و باران ها با سیل آفرینی خود از بین ببرند، و فرو رفتن ریشه گیاهان در تپّه های ریگزار، جایگاه پرندگان بر بلندای كوهساران، و آواز مرغكان در آشیانه های تاریك خود، و آنچه صدف ها در درون خود گیرند، و امواج دریاها در دامن خود بپرورند، و آنچه را كه تاریكی شب فرو پوشانَد و یا آفتاب روز بر آن بتابد، و آنچه بر آن لایه های تاریكی فرو افتد، و نیز به توده های نور، جای هر گام، حسّ هر حركت، پژواك هر كلمه، حركت هر لب، جایگاه هر جاندار، وزن هر ذرّه، همهمه هر جانور خزنده، میوه هر درختی كه روی زمین است، فرو افتادن هر برگی، قرارگاه هر نطفه ای، خون لخته، گوشت استخوان نروییده، و یا آفرینش خلقی و نژادی. در این كارها به او رنجی تحمیل نمی شود و در نگهداری آفریده هایی كه ابداع كرده، مانعی برای او پیدا نمی شود، و در تنفیذِ كارها و ساماندهی آفریدگان، رنج و سستی بر او عارض نمی گردد؛ بلكه دانش اوست كه كار آنان را انجام می دهد و به آنها احاطه دارد و شمارشان را می داند، و عدلش آنها را فرا می گیرد، و با وجود نرسیدن آنان به كُنه آنچه او اهلیّت آن را دارد، فضلش شامل حال همه آنان می گردد. خداوندا! تو سزاوار ستایش نیكو و بی شماری. اگر آرزو به تو بسته شود، تو برای آرزو بستن، بهترینی، و اگر امید در تو رود، برای امید بستن، بهترینی. خداوندا! بر من در آنچه با آن، جز تو را ستایش نمی كنم و بر غیر تو ثنا نمی گویم و آن را به سوی معدن های ناامیدی و موارد شك نمی گردانم، گشاده دستی كردی، و من زبانم را از مدح مردمان و ثنا گفتن پروردگان آفریده، باز داشتم. خداوندا! هر ثناگو را بر كسی كه او را ثنا می گوید، پاداشی و یا بخششی در خور است و من، برای راهنمایی شدن به اندوخته های رحمت و گنج های آمرزش، امیدها به تو دارم. خداوندا! این، جایگاه كسی است كه تو را به یگانگی - كه از آنِ توست - ویژه ساخته است، و جز تو را شایسته این سپاس ها و ستایش ها نمی داند، و مرا به تو نیازی است كه جز لطف تو آن را برآورده نمی كند، و جز عطا و بخشش تو، آن را به توانگری تبدیل نمی سازد. پس در این جایگاه، خشنودی خود را به ما عنایت كن، و ما را از دست دراز كردن به سوی غیر خودت بی نیاز گردان، كه تو بر هر چیزی توانایی.[2]. 5361. امام علی علیه السلام: آگاه باشید! زمینی كه شما را بر دوش می كشد، و آسمانی كه بر شما سایه می افكند، فرمانبرداران پروردگار شما هستند، و بركتشان را كه به شما می رسانند، برای دلسوزی شما و یا نزدیك شدن به شما و یا امید خیری كه از شما دارند، نیست، بلكه به سودرسانی به شما فرمان داده شده اند و اطاعت كرده اند و بر چارچوب مصلحت های شما به پا داشته شده اند و به پا ایستاده اند.[3]. 5362. امام علی علیه السلام: و از نشانه های توانمندی قدرت و ظرافت های صنعتش این است كه از آب دریای موّاج و متراكم و موج در موج، خشكی آفرید و از آن، لایه ها ایجاد كرد، و پس از بسته بودن آن لایه ها، از آنها هفت آسمان را گشود كه به فرمان او ایستادند، و بر قرار او برپا شدند، و زمینی استوار كرد كه آن را آبی سبز رنگ و ژرف و دریایی به فرمان، بر دوش كشید كه به فرمانش خوار شد، و به هیبتش یقین كرد، و بر پایه بیمش روان شد. صخره ها و پستی و بلندی ها را ایجاد كرد، و كوه هایی را در آنها استوار ساخت و در جایگاهشان پا برجا گردانْد، سر بر آسمان كشیده و پای در آب فرو برده. كوه ها را از دشت ها بیرون آورد، و پایه های آنها را در جای جای آن [ دشت] و جای هایی كه باید نصب می كرد، فرو بُرد، قلّه های آنها را بلند ساخت، و بلندی های آنها را بالاتر كشید، و آنها را برای زمین، ستون قرار داد و چون میخ ها در زمین فرو بُرد، و آنها را با حركتی كه دارند، آرام ساخت تا نكند كه بر ساكنان خود بلرزند و یا آنچه در روی زمین است، بریزد، و یا از جایگاه های خود، منتقل شوند. منزّه است كسی كه زمین را پس از موّاج بودنِ آبش نگه داشت، و پس از مرطوب بودن كرانه هایش، آن را خشك كرد، و آن را برای بندگانش، گاهواره قرار داد، و آن را بر روی دریایی ژرف كه راكد و بی جریان و ایستاده و بی حركت است، چون فرش برای بندگان گسترد، كه بادهای سخت، آن آب را بُردند و باز گردانْدند، و ابرهای متراكم آن را چون مَشك جنباندند. «إِنَّ فِی ذَ لِكَ لَعِبْرَةً لِّمَن یَخْشَی؛[4] در حقیقت، برای هر كس كه [ از خدا] بترسد، در این [ ماجرا] عبرتی است».[5]. 5363. امام علی علیه السلام: سپاسْ خدایی را كه هوا را به آسمانْ محدود كرد، و زمین را بر آبْ گستراند.[6]. 5364. امام علی علیه السلام: خداوند، بندگانش را به قدرت خود آفرید، و بادها را به رحمت خویش گسترانْد، و با صخره ها، لرزش زمینش را گرفت.[7]. 5365. امام علی علیه السلام - خطاب به خدای عزّوجل -: تو آنی كه بزرگی ات در آسمان است و قدرتت و شگفتی هایت، در زمین.[8]. 5366. امام علی علیه السلام - در دعایش -: منزّهی تو! چه قدر مقام تو بزرگ و جایگاهت والاست، و چه قدر دلایل تو گویاتر، و فرمانت جاری، وتقدیرت نیكوست! آسمان را نگه داشتی و آن را برافراشتی، و زمین را آماده كردی و آن را گستراندی و از آن، آبی گوارا و رُستنی هایی جُنبان، بیرون آوردی. پس گیاهان زمین، ثناگویت شدند، و آب آن به فرمانت جاری شد، و بر طبق فرمان تو و بر پایه اراده ات استوار شدند.[9]. 5367. امام علی علیه السلام: سپاسْ خدایی را كه نه از رحمتش نومیدی است، و نه از نعمتش جایی تهی، و نه از نعمت بخشی اش ناكامی، و نه از پرستش او سرْ باز زننده ای؛ همو كه با كلمه ای از او، آسمان های هفتگانه برپا ایستاده اند، و زمین، گهواره گون، آرامش یافته است، و كوه های بلند، ثابت شده اند، و بادهای لقاحگر، وزیده اند، و ابرها، در آسمان به جریان افتاده اند، و دریاها بر اندازه خود مانده اند.[10]. 5368. امام علی علیه السلام: ابرها غربال كننده باران هستند. اگر چنین نبود، هر چیزی كه باران بر آن فرود می آمد، نابود می شد.[11]. 5369. تفسیر القمّی: امیر مؤمنان، در بازگشت از صِفّین، به گورستان نگاه كرد و گفت: «این جا محلّ اجتماع مردگان - یعنی جای سكونت آنان - است». آن گاه نگاهی به خانه های كوفه كرد و گفت: «این جا محلّ اجتماع زندگان است» و آن گاه این را خواند: «أَلَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ كِفَاتًا * أَحْیَآءً وَ أَمْوَ تًا؛[12] مگر زمین را محلّ اجتماع نگردانیدیم، چه برای مردگان چه زندگان؟».[13]. 5370. امام علی علیه السلام - در دعایش -: خداوندا! ای پروردگارِ آسمانِ برافراشته!... و ای پروردگارِ این زمینی كه آن را برای مردمان، جای آرامش قرار دادی، و آن را محلّ رفت و آمد پرندگان و چارپایان ساختی، و دیدنی ها و نادیدنی هایی كه بی شمارند.[14].
5359. امام علی علیه السلام: زمین را ایجاد كرد، و آن را بدون مشغول شدنْ نگه داشت، و بدون پایگاه، استوار ساخت، و بدون پایه برپاداشت، و بدون ستونْ بلند ساخت، و از انحراف و كجیْ نگه داشت، و از به هم خوردن و از هم گسستن باز داشت. میخ هایش را استوار كرد، و كوه هایش را برقرار نمود، و چشمه هایش را به جریان انداخت، و وادی هایش را شكافت.